Trong những năm gần đây, nhiều phụ huynh chia sẻ rằng họ cảm thấy “bất lực” khi không hiểu con đang học gì ở trường. Những phương pháp giảng dạy mới, những môn học tích hợp, hay cách đánh giá theo năng lực khiến ba mẹ – dù rất muốn giúp con – vẫn rơi vào trạng thái lúng túng. Có người từng thắc mắc: “Tại sao con lại học kiểu này?”, “Sao điểm không quan trọng nữa?”, hay “Vì sao con làm bài nhóm mà không học bài?”. Tất cả đều xuất phát từ việc ba mẹ chưa hiểu chương trình học của con một cách đầy đủ và đúng đắn.
Giáo dục hiện đại không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn hướng tới phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh. Sự thay đổi này đòi hỏi phụ huynh cũng cần thay đổi cách nhìn nhận, tiếp cận và đồng hành cùng con. Hiểu chương trình học của con không chỉ giúp ba mẹ tránh những kỳ vọng sai lệch, mà còn mở ra cánh cửa giao tiếp, thấu cảm và hỗ trợ phù hợp hơn trong suốt quá trình học tập.
Thực tế cho thấy, khi phụ huynh nắm rõ con đang học gì, học như thế nào, họ sẽ chủ động hơn trong việc trò chuyện, định hướng và tạo động lực cho con. Đó không chỉ là hành động hỗ trợ học tập, mà còn là cách thể hiện tình yêu thương và trách nhiệm trong vai trò làm cha mẹ thời đại mới.
1. Chương trình học thay đổi – Ba mẹ cần hiểu chương trình học của con để không “tụt hậu”
Chương trình Giáo dục Phổ thông mới (ban hành năm 2018) đánh dấu một bước chuyển lớn trong cách dạy và học tại Việt Nam. Thay vì chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức, chương trình mới hướng đến việc phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của học sinh. Các môn học được thiết kế theo hướng tích hợp, gần gũi với đời sống, giúp học sinh hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và khả năng hợp tác.
Điều này khiến cho cách học, cách kiểm tra và đánh giá cũng thay đổi rõ rệt so với trước. Việc hiểu chương trình học của con không chỉ giúp ba mẹ nắm bắt đúng mục tiêu giáo dục hiện nay mà còn điều chỉnh được kỳ vọng và cách hỗ trợ con phù hợp hơn với định hướng mới.
Thay vì học thuộc lòng, ghi nhớ máy móc, học sinh hiện nay được khuyến khích trải nghiệm thực tế, thực hiện dự án và vận dụng kiến thức vào tình huống cụ thể. Nhiều môn học như Khoa học Tự nhiên, Lịch sử – Địa lý, Hoạt động trải nghiệm… đều lồng ghép các hoạt động nhóm, thảo luận, thuyết trình để rèn luyện kỹ năng mềm và tư duy phản biện.
Nếu ba mẹ chỉ đánh giá kết quả học tập qua điểm số hoặc theo cách học truyền thống, sẽ rất dễ bỏ qua những nỗ lực thực sự của con. Khi hiểu chương trình học của con, ba mẹ sẽ nhận ra rằng quá trình học tập hiện nay là một hành trình phát triển toàn diện, nơi con cần sự đồng hành, động viên hơn là ép buộc phải “học đúng – làm đúng”.
Không ít phụ huynh vẫn áp dụng những quan điểm học tập cũ như “học là phải thuộc bài”, “chỉ có điểm cao mới là học giỏi”, trong khi con lại đang tiếp cận một chương trình hoàn toàn khác biệt. Sự khác nhau này dễ dẫn đến xung đột: con cảm thấy không được thấu hiểu, còn ba mẹ lại thấy con “lười học”, “thiếu tập trung”.
Khoảng cách thế hệ sẽ ngày càng lớn nếu ba mẹ không chịu thay đổi góc nhìn. Việc hiểu chương trình học của con chính là chìa khóa để ba mẹ cập nhật cách giáo dục mới, điều chỉnh phương pháp đồng hành, từ đó tạo ra sự kết nối tích cực và giúp con học tập hiệu quả hơn.
2. Hiểu sai chương trình học – Ba mẹ dễ gây áp lực không cần thiết
2.1. Đặt nặng điểm số – góc nhìn cũ trong chương trình học mới
Nhiều ba mẹ vẫn quen với tư duy “con phải được điểm cao mới là học giỏi”, trong khi chương trình giáo dục hiện nay đã thay đổi rõ rệt. Thay vì chỉ tập trung đánh giá kết quả qua bài kiểm tra, chương trình mới đề cao quá trình học tập, sự tiến bộ cá nhân và kỹ năng mềm như hợp tác, tư duy phản biện, giải quyết vấn đề.
Nếu phụ huynh vẫn giữ tiêu chí cũ để đánh giá con, con sẽ luôn cảm thấy mình “chưa đủ tốt”, dù đã cố gắng rất nhiều. Điều này không chỉ làm giảm sự tự tin mà còn khiến con sợ học. Hiểu chương trình học của con là cách để ba mẹ điều chỉnh tiêu chuẩn đánh giá, từ đó khích lệ con phát triển đúng hướng, thay vì gây áp lực không cần thiết.
2.2. Thiếu hiểu biết – dễ dẫn đến kỳ vọng sai lệch
Khi không nắm rõ định hướng giáo dục hiện tại, phụ huynh dễ đặt kỳ vọng không phù hợp với khả năng và phương pháp học tập mới của con. Ví dụ, chương trình mới khuyến khích học sinh thể hiện bản thân qua thuyết trình, làm việc nhóm, hoặc học tập theo dự án.
Tuy nhiên, nếu ba mẹ chỉ quan tâm đến việc con “học thuộc được bao nhiêu”, sẽ xảy ra tình trạng lệch pha giữa kỳ vọng và thực tế. Điều này khiến con cảm thấy khó xử: một bên là yêu cầu của nhà trường, một bên là áp lực từ gia đình. Hiểu chương trình học của con sẽ giúp ba mẹ định hình được kỳ vọng phù hợp, từ đó tránh những hiểu lầm và mâu thuẫn không đáng có trong quá trình đồng hành cùng con.
2.3. Hiểu lầm cách học – vô tình phủ nhận nỗ lực của con
Trong chương trình học mới, học sinh thường được giao các nhiệm vụ như làm dự án nhóm, thảo luận hoặc thực hành trải nghiệm. Đây là cách để học sinh phát triển tư duy và kỹ năng thực tiễn, thay vì chỉ học thuộc lòng như trước. Tuy nhiên, nhiều ba mẹ khi thấy con không “ngồi vào bàn học”, không làm bài tập theo kiểu truyền thống lại nghĩ con đang lười biếng hoặc không học hành nghiêm túc. Thậm chí có phụ huynh bắt con “gác lại” dự án để ngồi học lý thuyết, dẫn đến mâu thuẫn và làm giảm hứng thú học tập.
Trong khi đó, nếu ba mẹ chịu khó tìm hiểu, sẽ thấy rằng các hoạt động đó chính là một phần quan trọng trong chương trình mới. Do vậy, hiểu chương trình học của con là cách tốt nhất để phụ huynh công nhận đúng mức nỗ lực học tập của con, thay vì phủ nhận chúng một cách vô tình.
3. Hiểu chương trình học của con giúp ba mẹ đồng hành đúng cách
3.1. Hiểu con học gì – hỗ trợ đúng chỗ, đúng lúc
Đồng hành không có nghĩa là kiểm soát từng bài con làm, mà là hiểu để hỗ trợ đúng cách. Khi ba mẹ biết con đang học môn gì, phương pháp học ra sao, các dạng bài tập như thế nào thì việc hỗ trợ con sẽ trở nên thiết thực hơn.
Ví dụ, nếu con đang học theo hướng làm dự án, ba mẹ có thể giúp con tìm tài liệu, gợi ý ý tưởng, hoặc hướng dẫn cách trình bày logic – điều này giá trị hơn nhiều so với việc bắt con học thuộc. Ngược lại, nếu không hiểu, ba mẹ dễ đưa ra lời khuyên không phù hợp, vô tình khiến con thêm rối. Khi phụ huynh hiểu chương trình học của con, họ sẽ trở thành người bạn đồng hành thực sự – người hỗ trợ, chứ không phải người “chấm điểm” mỗi ngày.
3.2. Giao tiếp hiệu quả với giáo viên và con cái
Việc hiểu rõ chương trình học giúp ba mẹ trò chuyện và phối hợp tốt hơn với giáo viên. Khi nắm được mục tiêu của từng môn học, phương pháp giảng dạy và tiêu chí đánh giá, phụ huynh có thể đặt câu hỏi đúng trọng tâm, phản hồi chính xác hoặc đề xuất hỗ trợ khi cần.
Bên cạnh đó, việc hiểu những gì con đang học cũng giúp cuộc trò chuyện giữa cha mẹ và con cái trở nên dễ dàng hơn. Con sẽ cảm thấy được thấu hiểu, không còn cảm giác “ba mẹ không hiểu gì mà cứ bắt ép”. Khi phụ huynh hiểu chương trình học của con, họ không chỉ dễ dàng đồng hành cùng giáo viên, mà còn mở ra những cuộc đối thoại tích cực với chính con mình.
3.3. Tăng kết nối cảm xúc – khích lệ con học tập tích cực hơn
Nhiều phụ huynh ngạc nhiên khi thấy: chỉ cần chịu khó tìm hiểu một chút về chương trình học, con cái sẽ chủ động chia sẻ hơn. Lý do rất đơn giản – con cảm thấy được tôn trọng và thấu hiểu. Một khi có sự tin tưởng và gắn kết trong quá trình học tập, con sẽ có thêm động lực để cố gắng, bởi con biết ba mẹ đang ở phía sau ủng hộ chứ không phải chỉ trích.
Việc chia sẻ hành trình học tập cũng giúp ba mẹ nhận ra những khoảnh khắc con tiến bộ, dù là nhỏ nhất – điều mà nếu chỉ nhìn vào điểm số thì khó lòng thấy được. Khi phụ huynh hiểu chương trình học của con, mối quan hệ cha mẹ – con cái trở nên tích cực hơn, tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện về cả học lực lẫn tâm lý.
4. Ba mẹ nên làm gì để hiểu chương trình học của con?
Hiểu chương trình học của con không phải là điều quá khó, quan trọng là ba mẹ có sự chủ động và sẵn lòng đồng hành. Trước tiên, ba mẹ nên tìm đọc các tài liệu liên quan đến chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt là sách giáo khoa hiện hành – đây là nguồn thông tin chính thống, giúp phụ huynh nắm được những thay đổi trong nội dung và phương pháp dạy học. Việc nắm rõ mục tiêu giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực sẽ giúp ba mẹ hiểu tại sao con học tích hợp, làm dự án, hay được khuyến khích trải nghiệm nhiều hơn.
Bên cạnh đó, ba mẹ nên duy trì trao đổi thường xuyên với giáo viên – không chỉ chờ đến buổi họp phụ huynh mà có thể liên hệ để hỏi han, chia sẻ về quá trình học tập của con tại nhà. Điều này giúp hai bên hiểu nhau hơn và phối hợp hiệu quả hơn trong việc hỗ trợ học sinh. Ngoài ra, việc lắng nghe con kể về bài học mỗi ngày cũng là một cách đơn giản mà hiệu quả để ba mẹ nắm bắt nội dung học tập và tâm trạng của con.
Cuối cùng, ba mẹ nên tham gia các buổi workshop, nhóm phụ huynh hoặc chuyên đề giáo dục nếu có điều kiện. Những hoạt động này không chỉ giúp cập nhật kiến thức mà còn là cơ hội trao đổi kinh nghiệm nuôi dạy con cùng những người đi trước. Hiểu chương trình học của con là nền tảng để xây dựng sự đồng hành tích cực và lâu dài trong hành trình học tập của trẻ.
5. Kết luận
eTeacher biết rằng, hành trình học tập của mỗi đứa trẻ chưa bao giờ là một con đường bằng phẳng, và điều quan trọng hơn hết là con không phải đi một mình. Trong bối cảnh giáo dục liên tục đổi mới, với chương trình học ngày càng đề cao vai trò của kỹ năng, trải nghiệm và sự chủ động, phụ huynh cũng cần chuyển mình để trở thành người bạn đồng hành đúng nghĩa. Hiểu chương trình học của con không còn là sự lựa chọn mà đã trở thành một trách nhiệm mới của ba mẹ trong thời đại hiện nay.
Khi ba mẹ hiểu con đang học gì, học như thế nào, những kỳ vọng và cách hỗ trợ cũng sẽ trở nên phù hợp và hiệu quả hơn. Điều đó không chỉ giúp giảm áp lực cho con mà còn xây dựng được niềm tin giữa hai thế hệ – điều vô cùng quan trọng trong những năm tháng phát triển mạnh mẽ về tâm lý và nhận thức. Một lời động viên đúng lúc, một hành động ủng hộ kịp thời có thể trở thành chất xúc tác tuyệt vời để con bước tiếp vững vàng hơn.
Đừng để khoảng cách trong nhận thức về chương trình học trở thành rào cản trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Hãy bắt đầu từ sự thấu hiểu, bởi đó chính là nền tảng để con trưởng thành trong yêu thương và học tập một cách tự tin, bền vững.