Bé sợ đến trường không phải là chuyện hiếm gặp khi năm học mới bắt đầu. Trong khi nhiều phụ huynh háo hức chuẩn bị đồng phục, sách vở, balo mới cho con, thì một số bé lại tỏ ra buồn bã, lo lắng, thậm chí khóc lóc mỗi sáng trước giờ đi học. Những biểu hiện như than mệt, kêu đau bụng, né tránh nhắc đến lớp học… khiến cha mẹ không khỏi lo lắng và bối rối. Có người cho rằng con “làm nũng” hoặc “lười học”, nhưng thực tế, đây có thể là dấu hiệu của một nỗi sợ sâu kín hơn – nỗi sợ trường học.
Vì sao một điều vốn được xem là khởi đầu mới – tràn đầy niềm vui – lại trở thành gánh nặng tinh thần đối với một số bé? Lý do không chỉ nằm ở chuyện học tập, mà còn đến từ những thay đổi môi trường, áp lực tâm lý, mối quan hệ bạn bè, hoặc trải nghiệm tiêu cực trước đó chưa được hóa giải.
Nỗi sợ này nếu không được phát hiện và đồng hành kịp thời có thể ảnh hưởng lâu dài đến tâm lý và khả năng học tập của con. Do đó, thay vì trách mắng hay ép buộc, điều bé cần chính là sự thấu hiểu, lắng nghe và hỗ trợ từ gia đình. Bắt đầu từ việc nhận diện đúng biểu hiện, phụ huynh sẽ có thể giúp con dần khơi lại niềm vui đến trường một cách nhẹ nhàng và an toàn.
1. Biểu hiện thường thấy khi bé sợ đến trường
1.1.Bé khóc, né tránh khi nhắc đến việc đi học
Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất khi bé sợ đến trường là phản ứng khóc lóc, né tránh mỗi khi nhắc đến chuyện đi học. Có bé bật khóc ngay từ lúc chuẩn bị quần áo, có bé vùng vằng, cố trì hoãn thời gian đến trường. Thay vì thể hiện sự hào hứng hay tò mò, bé lại phản ứng tiêu cực, thậm chí giận dỗi hay im lặng bất thường.
Đây không đơn thuần là hành vi “bướng bỉnh” hay “làm nũng”, mà có thể là dấu hiệu con đang gặp áp lực tâm lý, không cảm thấy an toàn hoặc hứng thú với môi trường học. Khi nhận thấy biểu hiện này lặp đi lặp lại trong nhiều ngày, cha mẹ cần dừng lại để quan sát và lắng nghe – bởi đó có thể là lời kêu cứu âm thầm khi bé sợ đến trường nhưng chưa biết cách nói ra.
1.2. Hay viện lý do như đau bụng, mệt, nhức đầu để nghỉ học
Khi bé sợ đến trường nhưng chưa biết diễn đạt bằng lời, con thường chọn cách “nói tránh” bằng những lý do liên quan đến sức khỏe như đau bụng, buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt,… Những biểu hiện này có thể lặp lại thường xuyên vào mỗi sáng đầu tuần hoặc ngay trước giờ đến lớp, nhưng lại biến mất nhanh chóng khi bé được ở nhà.
Nhiều phụ huynh có thể nghĩ con “giả bệnh”, nhưng đây lại là phản ứng tự nhiên của tâm lý khi cơ thể rơi vào trạng thái lo âu. Bé thật sự cảm thấy không thoải mái, nhưng không biết cách giải thích vì sao. Việc quan sát kỹ thời điểm và tần suất diễn ra những “cơn đau” này có thể giúp cha mẹ nhận ra rằng, điều con cần không phải là thuốc, mà là sự lắng nghe khi bé sợ đến trường.
1.3. Tâm trạng cáu gắt, lo âu, mất ngủ, ăn uống kém
Không chỉ phản ứng trực tiếp vào giờ đi học, nhiều bé khi sợ đến trường còn thể hiện qua sự thay đổi tâm trạng trong sinh hoạt hằng ngày. Bé có thể trở nên cáu gắt bất thường, khó ngủ, hay giật mình giữa đêm, thậm chí bỏ ăn hoặc ăn rất ít. Những biểu hiện này thường bị hiểu nhầm là do “bé lớn lên nên khó tính hơn”, nhưng thật ra, đó có thể là kết quả của căng thẳng kéo dài.
Khi bé lo lắng về trường học – từ bài vở, bạn bè đến giáo viên – cơ thể sẽ phản ứng theo nhiều cách, và cảm xúc tiêu cực là điều không thể tránh khỏi. Nếu những thay đổi này xuất hiện đồng loạt khi năm học mới bắt đầu, cha mẹ nên nghĩ đến khả năng bé sợ đến trường và cần được hỗ trợ tâm lý kịp thời.
1.4. Không muốn giao tiếp hoặc chia sẻ về trường lớp
Một biểu hiện âm thầm nhưng đáng lưu tâm khi bé sợ đến trường là sự thu mình, ngại giao tiếp khi nhắc đến trường học. Nếu trước đây bé hay kể chuyện về thầy cô, bạn bè, thì nay con lại im lặng, lảng tránh hoặc trả lời qua loa mỗi khi được hỏi. Bé cũng có thể tỏ ra mất hứng thú với các hoạt động liên quan đến trường như học nhóm, làm bài tập, chuẩn bị sách vở.
Điều này cho thấy con đang không có cảm giác tích cực với môi trường học tập. Việc không chia sẻ không đồng nghĩa với không có vấn đề – ngược lại, đó là lúc bé đang giữ trong lòng những nỗi lo chưa được giải tỏa. Cha mẹ nên kiên nhẫn tạo không gian thoải mái, nhẹ nhàng hỏi han để từ từ mở khóa cảm xúc khi bé sợ đến trường.
2. Những nguyên nhân khiến bé sợ đến trường
2.1. Thay đổi môi trường
Sự thay đổi đột ngột về môi trường học tập có thể khiến bé sợ đến trường một cách âm thầm. Chuyển cấp, chuyển lớp hay chuyển trường đồng nghĩa với việc bé phải làm quen lại từ đầu: thầy cô mới, bạn bè mới, không gian học mới. Với người lớn, điều này có thể đơn giản, nhưng với trẻ nhỏ, đây là cú “xáo trộn” lớn, đặc biệt khi bé vốn nhút nhát hoặc ít có trải nghiệm xã hội.
Nỗi lo rời xa vòng tay bố mẹ để bước vào môi trường xa lạ có thể khiến bé trở nên hoang mang, mất cảm giác an toàn. Nếu không được hỗ trợ kịp thời, bé có xu hướng thu mình lại, không muốn đến lớp, từ đó hình thành tâm lý né tránh trường học – điều khiến nhiều phụ huynh lo lắng nhưng chưa tìm được nguyên nhân thực sự.
2.2. Áp lực học tập quá sớm
Nhiều bé phải đối mặt với lịch học dày đặc và kỳ vọng cao từ khi còn rất nhỏ, dẫn đến cảm giác mệt mỏi và lo âu mỗi khi nhắc đến trường. Bé có thể học cả ngày ở lớp, tối về lại tiếp tục học thêm hoặc làm bài tập đến khuya. Những điều này khiến bé bị “ngợp” bởi khối lượng kiến thức và thiếu thời gian nghỉ ngơi, vui chơi.
Khi bé sợ đến trường, đó có thể là phản ứng trước sự quá tải – nhưng người lớn lại thường nhầm lẫn là do bé lười học. Thêm vào đó, áp lực từ sự so sánh với bạn bè hay bị ép phải “luôn đứng đầu” khiến con càng mất tự tin. Việc đặt quá nhiều kỳ vọng và thành tích lên vai bé từ sớm có thể vô tình làm mất đi niềm vui học tập – thứ vốn rất quan trọng trong những năm đầu đời.
2.3. Trải nghiệm tiêu cực từ năm trước
Không ít trường hợp bé sợ đến trường bắt nguồn từ những ký ức tiêu cực chưa được giải tỏa. Bé có thể từng bị mắng oan, bị phạt nặng, bị bạn bè trêu chọc, bắt nạt… nhưng lại không dám kể với ai. Thậm chí, một vài lời nói vô tình từ giáo viên cũng có thể khiến bé cảm thấy xấu hổ hoặc sợ hãi trong thời gian dài.
Những trải nghiệm đó có thể lắng sâu trong ký ức của con, và khi năm học mới đến, nỗi lo ấy lại trỗi dậy. Bé sợ lặp lại những gì từng xảy ra, nên tìm mọi cách để tránh xa trường lớp. Nếu cha mẹ và thầy cô không nhận diện và hỗ trợ kịp thời, bé sẽ dễ rơi vào trạng thái lo âu kéo dài, mất tự tin, ảnh hưởng đến kết quả học tập và cả tâm lý lâu dài về sau.
2.4. Thiếu sự đồng hành và lắng nghe từ gia đình
Một trong những nguyên nhân âm thầm khiến bé sợ đến trường chính là thiếu sự kết nối với cha mẹ. Trong nhịp sống bận rộn, nhiều phụ huynh chỉ tập trung vào điểm số, kết quả học tập mà quên mất việc hỏi han cảm xúc hằng ngày của con. Bé đi học về, cha mẹ chỉ hỏi “hôm nay được mấy điểm?” thay vì “hôm nay con vui không?”.
Khi không có ai lắng nghe, bé sẽ dần thu mình lại, cảm thấy trường lớp là nơi phải “chiến đấu một mình”. Việc không được đồng hành khiến bé dễ tổn thương khi gặp khó khăn mà không biết chia sẻ cùng ai. Hãy nhớ rằng, với trẻ nhỏ, cảm giác an toàn bắt đầu từ gia đình. Nếu bé cảm thấy được yêu thương và thấu hiểu, trường học sẽ bớt đáng sợ hơn rất nhiều.
3. Phụ huynh nên làm gì khi bé sợ đến trường?
3.1. Lắng nghe và thấu hiểu
Điều đầu tiên và quan trọng nhất khi bé sợ đến trường là cha mẹ cần lắng nghe mà không phán xét. Đừng vội la mắng hay ép con đi học bằng mọi giá. Thay vào đó, hãy tạo một không gian an toàn, nhẹ nhàng để con có thể kể về cảm xúc của mình – dù là chuyện nhỏ như “bạn không chơi với con” hay “con sợ cô giáo la”.
Qua lời kể và hành vi của bé, cha mẹ có thể dần nhận diện nỗi sợ: là do môi trường, áp lực học, hay những trải nghiệm tiêu cực trước đó. Sự thấu hiểu sẽ giúp con cảm thấy được yêu thương và đồng hành – yếu tố nền tảng để bé dần lấy lại cảm giác an toàn và sẵn sàng trở lại lớp học với tâm thế tích cực hơn.
3.2. Hỗ trợ bé làm quen với môi trường học
Khi bé sợ đến trường, việc giúp con cảm thấy gần gũi và quen thuộc hơn với môi trường học là bước quan trọng cha mẹ cần làm. Cha mẹ có thể đưa con đến trường sớm trước ngày khai giảng để cùng tham quan lớp học, sân chơi, nhà vệ sinh – giúp con hình dung rõ ràng và giảm lo lắng. Hãy nhẹ nhàng khuyến khích bé kết bạn mới bằng cách kể chuyện, chơi nhóm nhỏ.
Bên cạnh đó, việc dạy con những kỹ năng ứng xử đơn giản như chào hỏi, cách nhờ cô giúp, cách xử lý khi bị trêu chọc cũng rất cần thiết. Những bước chuẩn bị nhỏ này giúp con xây dựng cảm giác làm chủ, tự tin hơn thay vì cảm thấy trường học là nơi xa lạ và đáng sợ – nguyên nhân khiến bé không muốn đến lớp.
3.3. Xây dựng thói quen học tập tích cực
Một lịch trình học tập quá dày và thiếu vui vẻ dễ khiến bé sợ đến trường vì cảm thấy ngợp hoặc áp lực. Thay vào đó, hãy cùng con thiết lập thời gian biểu nhẹ nhàng, xen kẽ giữa học và chơi, đảm bảo bé có đủ thời gian nghỉ ngơi và thư giãn. Việc học nên bắt đầu từ sự chủ động – không ép buộc, không đặt nặng thành tích.
Những trò chơi học tập đơn giản, sticker động viên, hay phần thưởng nhỏ có thể giúp bé cảm thấy hứng thú hơn. Quan trọng là giúp bé nhận ra học tập không phải là gánh nặng, mà là hành trình khám phá thú vị. Khi việc đi học gắn với cảm xúc tích cực, bé sẽ dần lấy lại sự hào hứng và không còn né tránh trường lớp như trước.
3.4. Hợp tác với giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên là người đồng hành cùng bé mỗi ngày trên lớp, vì vậy việc cha mẹ chủ động chia sẻ về tình hình tâm lý của con là điều rất cần thiết. Nếu bé sợ đến trường, hãy trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để họ có thể giúp quan sát và hỗ trợ kịp thời – từ cách bố trí chỗ ngồi, phân công bạn bè thân thiện, đến việc điều chỉnh cách tiếp cận trong giờ học.
Đồng thời, phụ huynh cũng nên lắng nghe phản hồi từ phía trường để có cái nhìn khách quan hơn về con. Khi nhà trường và gia đình phối hợp chặt chẽ, bé sẽ cảm nhận được sự quan tâm và an toàn từ cả hai phía – từ đó tự tin hơn khi bước vào lớp học mỗi ngày.
Tham khảo thêm: NĂM HỌC MỚI: GIÚP BÉ CHỮA BỆNH “LƯỜI HỌC” SAU KỲ NGHỈ HÈ
4. Kết luận
Bé sợ đến trường không phải vì lười biếng hay yếu đuối – mà bởi con đang đối diện với những cảm xúc quá sức so với lứa tuổi. Trẻ em không sợ học, chỉ sợ không được hiểu. Khi nỗi sợ bị xem nhẹ, bé sẽ dần thu mình lại, mất hứng thú học tập và ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài cả về tâm lý lẫn học lực.
Năm học mới là hành trình dài – không chỉ với con, mà với cả gia đình. Thay vì tập trung vào điểm số hay thành tích, hãy để mỗi ngày đến trường là một ngày con cảm thấy an toàn – vui vẻ – được là chính mình. Chỉ cần bé biết rằng: dù có chuyện gì xảy ra ở lớp, bố mẹ vẫn là người ở bên, lắng nghe và cùng con vượt qua, thì trường học sẽ không còn là nơi đáng sợ nữa.
Nếu bạn đang tìm kiếm một môi trường học thân thiện, tôn trọng sự khác biệt, hoặc cần thêm giải pháp giúp con vượt qua nỗi sợ đi học, hãy tham khảo các bài viết chuyên sâu, dịch vụ tư vấn tâm lý trẻ em, hoặc lựa chọn những trung tâm gia sư phù hợp. Đồng hành cùng con đúng cách ngay từ đầu năm học chính là món quà vô giá mà cha mẹ có thể trao tặng cho tương lai của con.
Vì một năm học không áp lực, không nước mắt, mà là hành trình con lớn lên với sự tự tin và niềm vui mỗi ngày.
Liên hệ với eTeacher nay hôm nay để được tư vấn chọn gia sư phù hợp cho bé nhé!
