Thi cuối kỳ luôn là giai đoạn khiến cả bé và phụ huynh không khỏi áp lực. Nhiều bé, đặc biệt ở cấp tiểu học và THCS, khi được hỏi: “Con đã bắt đầu ôn thi chưa?” thường chỉ lắc đầu hoặc trả lời mơ hồ. Bé không biết nên học từ đâu, môn nào trước, kiến thức nào cần ưu tiên. Sự lúng túng này không chỉ khiến quá trình học trở nên rối rắm mà còn dễ dẫn đến tình trạng học đối phó, ghi nhớ hời hợt, kết quả thi cuối kỳ không đạt như kỳ vọng.
Về phía cha mẹ, dù rất mong muốn con học tốt nhưng nhiều người cũng rơi vào thế bị động vì không biết cách hỗ trợ sao cho hiệu quả. Không phải ai cũng có đủ thời gian, kỹ năng sư phạm hay nắm rõ nội dung chương trình học để đồng hành cùng con. Trong khi đó, thời gian từ giờ đến kỳ thi cuối kỳ lại không còn nhiều.
Chính vì vậy, bài viết này của eTeacher sẽ đưa ra một checklist ôn thi cuối kỳ rõ ràng và dễ áp dụng, giúp phụ huynh và bé cùng nhau lên kế hoạch học tập hợp lý, tập trung đúng nội dung cần thiết. Chỉ cần thực hiện theo từng bước, bé sẽ không còn cảm thấy hoang mang trước lượng kiến thức cần ôn, còn cha mẹ cũng yên tâm hơn khi thấy con tiến bộ từng ngày. Đây là công cụ thiết thực để biến giai đoạn ôn thi cuối kỳ thành quá trình nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.
1. Xác định kiến thức trọng tâm từng môn khi ôn thi cuối kỳ
Bước đầu tiên trong quá trình ôn thi cuối kỳ là xác định rõ kiến thức trọng tâm của từng môn học. Với học sinh tiểu học và THCS, các môn chính thường bao gồm: Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh, và tùy theo khối lớp sẽ có thêm Khoa học hoặc Lịch sử – Địa lý. Mỗi môn có khối lượng kiến thức tương đối nhiều, nếu không lọc ra nội dung trọng tâm, bé sẽ dễ học lan man, tốn thời gian mà hiệu quả thấp.
Phụ huynh nên bắt đầu bằng cách cùng con xem lại đề cương ôn tập của nhà trường, nếu có. Đây là tài liệu cô đọng nhất, giúp định hướng chính xác những phần sẽ xuất hiện trong đề thi cuối kỳ. Trong trường hợp không có đề cương, có thể dựa vào mục lục sách giáo khoa, ghi chú trong vở học, hoặc những bài kiểm tra giữa kỳ để nhận diện các dạng bài thường ra.
Ví dụ, môn Toán nên ưu tiên các dạng như tính toán, giải toán có lời văn, tìm x, phân số, hình học cơ bản. Môn Tiếng Việt cần tập trung phần luyện từ và câu, tập làm văn. Tiếng Anh nên ôn từ vựng, cấu trúc câu cơ bản, mẫu hội thoại…
Ngoài ra, việc cho bé ôn lại các bài tập đã làm và luyện lại đề cũ là cách hiệu quả để ghi nhớ và hệ thống kiến thức. Một khi đã nắm rõ mình cần học gì, bé sẽ thấy nhẹ nhàng và chủ động hơn rất nhiều trong quá trình ôn thi cuối kỳ.
2. Phân chia thời gian ôn thi cuối kỳ hợp lý
2.1. Học 2–3 môn/ngày, mỗi môn 30–45 phút
Để việc ôn thi cuối kỳ trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả, việc phân chia thời gian học hợp lý trong tuần là điều cần thiết. Thay vì để bé học dồn dập vào sát ngày thi, phụ huynh nên hướng dẫn bé xây dựng thời khóa biểu ôn tập đều đặn hằng ngày. Một khung thời gian hợp lý là học từ 2 đến 3 môn mỗi ngày, tùy theo sức học và lịch học chính khóa của bé.
Với học sinh tiểu học, thời lượng mỗi môn nên giới hạn trong khoảng 30 phút để tránh quá tải. Với học sinh THCS, có thể tăng lên 40–45 phút mỗi môn. Việc học đều mỗi ngày giúp kiến thức được lặp lại thường xuyên, tạo hiệu ứng ghi nhớ tốt hơn. Quan trọng hơn, lịch học rõ ràng sẽ giúp bé hình thành thói quen tự giác, không còn cảm thấy mông lung với câu hỏi “Hôm nay con học gì?”.
2.2. Chia nhỏ nội dung theo ngày
Một trong những cách học hiệu quả khi ôn thi cuối kỳ là chia nhỏ khối lượng kiến thức theo từng ngày thay vì học tràn lan. Thay vì ôn toàn bộ môn Toán trong một buổi, phụ huynh nên giúp bé chia nhỏ theo chuyên đề: Ví dụ, ngày 1 ôn số học, ngày 2 luyện giải toán có lời văn, ngày 3 học hình học. Cách làm này không chỉ giúp bé tập trung hơn mà còn giúp hệ thống hóa kiến thức theo logic, dễ nhớ và dễ áp dụng.
Tương tự với môn Tiếng Việt: Có thể chia thành từ vựng – ngữ pháp – tập làm văn trong 3 buổi khác nhau. Với môn Tiếng Anh, nên ôn từng chủ đề nhỏ: từ vựng về gia đình, trường học, cấu trúc câu cơ bản, mẫu hội thoại… Việc chia nhỏ sẽ giúp bé tiếp cận từng phần kiến thức một cách có trọng tâm, tạo cảm giác “học ít mà chắc”, từ đó hình thành sự tự tin trong quá trình ôn thi.
2.3. Nhấn mạnh thời gian nghỉ ngơi xen kẽ để tránh bé bị quá tải
Một yếu tố rất quan trọng khi lên kế hoạch ôn thi cuối kỳ là bố trí thời gian nghỉ ngơi hợp lý giữa các buổi học. Nhiều phụ huynh vì lo lắng cho kết quả của con mà lên lịch học dày đặc, thậm chí bắt bé học liên tục hàng giờ liền. Tuy nhiên, điều này dễ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, mất tập trung và phản tác dụng. Lý tưởng nhất là sau mỗi môn học kéo dài 30–45 phút, nên cho bé nghỉ từ 5 đến 10 phút để thư giãn, uống nước, vận động nhẹ.
Ngoài ra, không nên sắp xếp các buổi học sát nhau trong ngày mà nên xen kẽ thời gian chơi, ngủ đủ giấc. Khi đầu óc được nghỉ ngơi đúng cách, bé sẽ dễ tiếp thu hơn trong giờ học kế tiếp. Việc học không nên là một cuộc chạy đua, mà nên là quá trình rèn luyện bền vững. Phụ huynh hãy đồng hành cùng con theo cách tích cực để con duy trì tinh thần thoải mái suốt mùa thi.
3. Chọn phương pháp học phù hợp để ôn thi cuối kỳ
Khi ôn thi cuối kỳ, không chỉ nội dung học mà phương pháp học cũng đóng vai trò quyết định hiệu quả ghi nhớ. Thay vì chỉ học chép hoặc đọc thuộc lòng, bé nên được hướng dẫn tiếp cận các phương pháp học đa dạng và sinh động hơn. Với các môn cần ghi nhớ nhiều như Tiếng Việt, Khoa học hay Lịch sử – Địa lý, sơ đồ tư duy là công cụ tuyệt vời để hệ thống hóa kiến thức một cách trực quan. Flashcard cũng giúp bé học từ vựng Tiếng Anh hoặc ghi nhớ công thức nhanh hơn.
Ngoài ra, việc giải đề thi cũ sẽ giúp bé làm quen với cấu trúc đề, rèn kỹ năng làm bài đúng thời gian. Nếu bé khó tự học, phụ huynh có thể học cùng con hoặc nhờ gia sư hỗ trợ những phần con yếu. Một số bé thích không khí trao đổi thì có thể học nhóm với bạn bè – hình thức này đặc biệt hiệu quả khi cùng luyện tập, đặt câu hỏi và giải thích cho nhau. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng, quan trọng là chọn cách học phù hợp với tính cách và khả năng của bé.
Mỗi môn học có đặc điểm riêng nên không thể áp dụng một cách học duy nhất cho tất cả. Để ôn thi cuối kỳ hiệu quả, cần linh hoạt chọn phương pháp phù hợp với từng môn. Với môn Toán, học sinh nên tập trung luyện bài tập theo từng dạng: tính toán, tìm x, giải toán có lời văn… Việc làm nhiều bài tập giúp bé rèn kỹ năng tính toán nhanh và chính xác. Với môn Tiếng Việt, ngoài việc học ngữ pháp và luyện từ, phần Tập làm văn cần chú trọng đến kỹ năng lập dàn ý và viết đoạn văn theo chủ đề.
Việc ôn từng dạng đề giúp bé không bỡ ngỡ khi vào phòng thi. Môn Tiếng Anh nên kết hợp học từ vựng, ngữ pháp và luyện nghe – nói nếu có thời gian. Với các môn như Khoa học, Sử, Địa, cần đọc hiểu, tóm tắt kiến thức theo chủ đề, kết hợp vẽ sơ đồ hoặc kể lại bằng lời. Khi bé được học theo cách phù hợp với đặc thù môn học, việc tiếp thu sẽ trở nên dễ dàng và sâu hơn, giúp bé tự tin bước vào kỳ thi.
4. Đo lường tiến độ và đánh giá lại
Đo lường tiến độ học tập và đánh giá lại kiến thức là yếu tố quan trọng để ôn thi cuối kỳ hiệu quả. Sau mỗi tuần học, phụ huynh và bé nên dành thời gian tổng kết lại những gì đã học được. Việc này không chỉ giúp bé nhìn nhận lại mức độ tiến bộ mà còn giúp phát hiện ra những phần còn yếu hoặc chưa vững.
Phụ huynh có thể cùng bé rà soát lại các môn học đã ôn, kiểm tra những phần nào bé cảm thấy chưa tự tin, hoặc những kiến thức bé đã quên mất. Dựa vào đó, có thể lên kế hoạch điều chỉnh lại lịch học của tuần sau, tập trung vào những điểm yếu, phần kiến thức cần ôn thêm.
Việc làm này giúp bé tránh được việc học lan man, mất thời gian vào những phần không cần thiết. Ngoài ra, đây cũng là cơ hội để cha mẹ động viên bé khi nhìn thấy những tiến bộ rõ rệt, giúp bé duy trì tinh thần học tập.
Bên cạnh đó, để việc theo dõi tiến độ học tập thêm phần dễ dàng và có hệ thống, phụ huynh có thể gợi ý bé lập bảng tiến độ hoặc checklist học tập. Bảng tiến độ nên được chia theo các môn học, và mỗi mục trong bảng sẽ là một chủ đề hoặc bài học cụ thể cần ôn.
Ví dụ: Môn Toán có thể chia thành các phần như “Số học”, “Hình học”, “Giải toán có lời văn”, v.v. Sau mỗi buổi học, bé có thể đánh dấu những phần đã hoàn thành. Phụ huynh cũng có thể giúp bé nhìn vào bảng tiến độ để nhận biết các phần chưa được học và cần ưu tiên ôn lại. Việc lập bảng này không chỉ giúp bé tổ chức công việc học tập một cách khoa học mà còn tạo ra sự hứng thú khi mỗi ngày có thể đánh dấu được các mục đã hoàn thành, từ đó thúc đẩy bé duy trì thói quen học tập đều đặn.
5. Giữ tinh thần tích cực cho bé
Trong suốt quá trình ôn thi cuối kỳ, sự động viên và khích lệ từ cha mẹ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì tinh thần học tập của bé. Thay vì tạo áp lực bằng những yêu cầu cao hoặc so sánh kết quả, phụ huynh nên tạo môi trường học tập thoải mái, không căng thẳng. Việc động viên kịp thời khi bé có tiến bộ, dù là nhỏ nhất, sẽ giúp con cảm thấy tự tin hơn và không bị quá tải.
Phụ huynh có thể dành lời khen khi bé hoàn thành xong một bài tập khó, hoặc khích lệ con khi vượt qua một phần học khó nhằn. Hãy chú ý tránh những câu nói mang tính áp lực như “Con phải làm tốt hơn”, thay vào đó là những câu khích lệ như “Con làm tốt lắm, cứ tiếp tục thế này nhé!”. Những lời động viên này giúp bé duy trì tinh thần lạc quan, khiến việc học trở nên nhẹ nhàng và vui vẻ hơn.
Để ôn thi cuối kỳ hiệu quả, điều quan trọng là bé phải cảm thấy tự tin và thoải mái. Khi bé không bị áp lực, sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức và giải quyết bài tập tốt hơn. Vì vậy, cha mẹ cần tạo ra không gian học tập tích cực, giúp bé cảm thấy an toàn để sai lầm và học hỏi từ những sai sót đó. Việc giữ cho bé không bị căng thẳng, lo lắng sẽ giúp con duy trì tinh thần thoải mái và tỉnh táo khi ôn tập.
Ngoài ra, phụ huynh cũng nên cùng bé thư giãn sau mỗi buổi học, bằng cách làm những hoạt động vui vẻ như xem phim, chơi trò chơi, hoặc đi dạo. Những phút giây nghỉ ngơi này sẽ giúp bé tái tạo năng lượng và quay lại với việc học một cách hứng thú hơn. Sự thoải mái và tự tin sẽ là chìa khóa giúp bé ôn thi hiệu quả và đạt kết quả tốt nhất
Tham khảo thêm: Làm sao để bé ôn thi cuối kỳ mà không bị mất ngủ?
6. Kết luận
Kỳ thi cuối kỳ luôn là thời điểm khiến nhiều bé cảm thấy áp lực vì khối lượng kiến thức lớn và thời gian ôn tập có hạn. Việc chưa biết bắt đầu học từ đâu, học môn nào trước, hay sắp xếp thời gian ra sao khiến cả bé và phụ huynh dễ rơi vào tình trạng lúng túng, chán nản. Tuy nhiên, nếu có một checklist ôn thi rõ ràng và khoa học, mọi chuyện sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Checklist không chỉ giúp bé hình dung được toàn bộ lộ trình ôn tập mà còn biết cách chia nhỏ kiến thức, phân bổ thời gian hợp lý và có động lực để hoàn thành từng bước một. Phụ huynh cũng vì thế mà dễ dàng đồng hành, hỗ trợ và theo dõi tiến độ học của con một cách sát sao mà không cần lo con học lệch, học thiếu.
Ngay từ hôm nay, ba mẹ nên cùng con bắt tay vào xây dựng một kế hoạch ôn thi cụ thể. Hãy bắt đầu từ những điều đơn giản: xác định môn trọng tâm, chia thời gian học trong tuần, chọn cách học phù hợp, và theo dõi tiến độ bằng bảng checklist. Quan trọng hơn hết là duy trì cho con một tinh thần tích cực, thoải mái và đầy tự tin. Sự chuẩn bị càng sớm, càng kỹ lưỡng, bé sẽ càng vững vàng bước vào kỳ thi cuối kỳ với tâm thế sẵn sàng, không lo âu, từ đó đạt kết quả tốt và học tập hiệu quả hơn trong những chặng đường tiếp theo.