Trong quá trình học tập, không ít phụ huynh từng phải thở dài khi thấy bé mất động lực học. Những biểu hiện dễ nhận thấy như: bé chán học, hay trì hoãn việc làm bài tập, thiếu tập trung khi ngồi vào bàn học, hoặc thậm chí là phản ứng tiêu cực mỗi khi nhắc đến chuyện học hành. Nếu tình trạng này kéo dài, bé có thể bị tụt lại so với bạn bè, thiếu tự tin và dần mất đi sự hứng thú với tri thức.
Có nhiều nguyên nhân khiến bé rơi vào trạng thái này. Đó có thể là do áp lực thành tích, lịch học quá dày khiến bé mệt mỏi. Cũng có thể là do bé không hiểu bài, học hoài vẫn không tiến bộ nên sinh ra chán nản. Một số bé thì thiếu sự công nhận và động viên từ người lớn, khiến mọi nỗ lực trở nên vô nghĩa trong mắt bé. Và đôi khi, đơn giản chỉ là môi trường học tập chưa đủ thoải mái và phù hợp với cá tính của bé.
Trong bối cảnh đó, một giải pháp được nhiều phụ huynh lựa chọn là tìm đến gia sư. Không chỉ đơn thuần truyền đạt kiến thức, một gia sư tận tâm còn có thể trở thành người bạn đồng hành, khơi lại sự tò mò và yêu thích học tập cho bé. Khi bé cảm thấy được lắng nghe, được hiểu và được dạy theo cách phù hợp, việc học sẽ không còn là gánh nặng nữa.
1. Nguyên nhân khiến bé mất động lực học
1.1. Không hiểu bài dẫn đến mất tự tin
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bé mất động lực học là do không hiểu bài. Khi bé không nắm được kiến thức cơ bản, việc học trở nên nặng nề và đầy áp lực. Mỗi giờ học với bé là một sự lo lắng: “Mình có hiểu bài không?”, “Nếu bị hỏi mà trả lời sai thì sao?”. Lâu dần, bé cảm thấy mình “học không giỏi”, bắt đầu nghi ngờ năng lực bản thân và dần dần đánh mất sự tự tin.
Trạng thái này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn khiến bé dễ bỏ cuộc, né tránh việc học, từ đó rơi vào vòng luẩn quẩn tiêu cực. Để khơi lại cảm hứng, bé cần được giúp đỡ kịp thời, có người giảng lại kiến thức theo cách dễ hiểu và phù hợp với khả năng tiếp thu. Gia sư cá nhân lúc này có thể trở thành người hỗ trợ đắc lực, vừa củng cố lại phần kiến thức hổng, vừa giúp bé lấy lại sự tự tin và động lực học tập đã mất.
1.2. Phương pháp học nhàm chán, thiếu tính cá nhân hóa
Một phương pháp học không phù hợp, lặp đi lặp lại theo lối mòn có thể khiến bé mất động lực học rất nhanh. Mỗi bé có một cách tiếp cận kiến thức khác nhau: bé học tốt qua hình ảnh, bé lại thích vận động hoặc cần tương tác nhiều để ghi nhớ. Tuy nhiên, nếu bé phải học theo khuôn mẫu chung, không được khuyến khích phát huy điểm mạnh cá nhân, việc học sẽ trở nên khô khan, nhàm chán. Bé sẽ có cảm giác bị ép buộc phải tiếp thu, không còn cảm thấy hứng thú khám phá hay đặt câu hỏi.
Đặc biệt với những môn học khô cứng như Toán hay Lý, nếu không có cách tiếp cận sinh động, bé rất dễ chán nản. Một gia sư giỏi sẽ biết cách “cá nhân hóa” bài giảng – điều mà lớp học đông đôi khi không làm được. Từ đó, tạo nên môi trường học tập linh hoạt, hấp dẫn và giúp bé tìm lại cảm giác học tập tích cực.
1.3. Áp lực điểm số và kỳ vọng quá mức
Áp lực từ điểm số và kỳ vọng của người lớn là nguyên nhân sâu xa khiến nhiều bé mất động lực học. Khi bé luôn bị so sánh với bạn bè, với anh chị hay bị ép phải đạt thành tích cao, bé dễ rơi vào tâm lý căng thẳng. Những câu nói tưởng như vô hại như “Con phải giỏi hơn nữa”, “Điểm này chưa tốt đâu” lặp lại thường xuyên sẽ khiến bé nghĩ rằng mình không bao giờ đủ giỏi.
Bé học chỉ để làm vừa lòng người lớn, không còn cảm thấy học là cho chính mình. Cảm giác mệt mỏi, áp lực tích tụ lâu ngày khiến bé muốn buông xuôi, hoặc phản ứng bằng cách chống đối việc học. Trong trường hợp này, vai trò của một gia sư không chỉ là người dạy mà còn là người chia sẻ, giúp bé đặt ra mục tiêu học tập phù hợp với năng lực thực tế. Khi bé cảm thấy học là một hành trình có thể chinh phục, động lực sẽ dần được khơi lại.
1.4. Thiếu người đồng hành, động viên đúng cách
Việc bé mất động lực học đôi khi không đến từ bài vở, mà từ cảm giác cô đơn trên hành trình học tập. Bé không có ai để chia sẻ khi gặp khó khăn, không ai lắng nghe nỗi lo lắng hay động viên khi bé làm tốt. Sự thiếu kết nối giữa bé và thầy cô, cha mẹ hoặc bạn bè khiến bé dễ cảm thấy lạc lõng, học trong tâm thế bị ép buộc.
Trong khi đó, động lực học thường đến từ những lời khen ngợi đúng lúc, sự ghi nhận nỗ lực dù nhỏ và cảm giác “mình không học một mình”. Đây là lý do vai trò của một gia sư đồng hành trở nên quan trọng. Gia sư không chỉ giảng bài mà còn quan tâm đến cảm xúc học tập của bé, biết khi nào cần động viên, khi nào nên lắng nghe. Khi có một người bạn đáng tin cậy cùng đồng hành, bé sẽ cảm thấy yên tâm và từ đó tự tin hơn trong hành trình học tập của mình.
2. Cách gia sư khơi dậy cảm hứng cho bé mất động lực học tập
2.1. Tạo môi trường học thân thiện và không áp lực
Một nguyên nhân khiến bé mất động lực học là do cảm giác bị áp lực mỗi khi ngồi vào bàn học. Những lời la mắng, sự so sánh hay ánh mắt trách móc của người lớn dễ khiến bé hình thành tâm lý sợ sai, sợ học. Một gia sư giỏi sẽ hiểu rằng, để khơi lại cảm hứng học, điều đầu tiên là phải tạo ra một môi trường thân thiện, nơi bé cảm thấy an toàn và được tôn trọng.
Gia sư không phán xét, không trách phạt mà nhẹ nhàng lắng nghe, thấu hiểu và động viên bé trong suốt quá trình học. Không khí học tập tích cực giúp bé dần gỡ bỏ rào cản tâm lý, từ đó cởi mở hơn trong việc trao đổi, đặt câu hỏi và thể hiện chính mình. Khi không còn cảm giác “bị học”, bé sẽ dễ tiếp nhận kiến thức và từng bước lấy lại sự hứng thú với việc học.
2.2. Áp dụng phương pháp học cá nhân hóa
Một trong những lý do khiến bé mất động lực học là vì phương pháp học quá cứng nhắc, không phù hợp với khả năng và sở thích cá nhân. Gia sư có thể thay đổi điều đó bằng cách thiết kế bài học dựa trên năng lực và tính cách của từng bé. Nếu bé học tốt qua hình ảnh, gia sư có thể sử dụng sơ đồ tư duy, tranh vẽ minh họa. Nếu bé năng động, phương pháp học thông qua trò chơi hoặc vận động sẽ hiệu quả hơn.
Việc cá nhân hóa bài học giúp bé cảm thấy được tôn trọng, được học theo cách của mình – không bị ép buộc, không gượng ép. Quan trọng hơn, khi nội dung học được gắn với sở thích, bé sẽ thấy học không còn nhàm chán mà trở nên thú vị hơn rất nhiều. Đây là chìa khóa để dần khơi lại niềm vui học tập trong những bé đang gặp khó khăn về động lực.
2.3. Chia nhỏ mục tiêu, khen ngợi đúng lúc
Khi bé mất động lực học, việc đặt ra những mục tiêu quá lớn hoặc khó thực hiện có thể khiến bé thêm chán nản. Một giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả là chia nhỏ mục tiêu học tập thành các bước nhỏ, dễ đạt. Ví dụ: thay vì yêu cầu bé phải giỏi toàn bộ môn Toán, gia sư có thể hướng dẫn bé hoàn thành tốt một dạng bài cụ thể trước. Mỗi khi đạt được mục tiêu nhỏ, bé sẽ cảm thấy thành công và có thêm động lực để tiếp tục cố gắng.
Đồng thời, thay vì chỉ khen ngợi điểm số, gia sư nên tập trung vào việc công nhận nỗ lực và sự tiến bộ của bé, dù là nhỏ nhất. Những lời khen chân thành, đúng lúc sẽ giúp bé cảm thấy được ghi nhận, được khích lệ và tin rằng mình có thể tiến bộ từng ngày. Chính cảm giác này sẽ giúp bé dần khôi phục lại động lực học đã mất.
2.4. Giúp bé thấy được ý nghĩa của việc học
Rất nhiều trường hợp bé mất động lực học đơn giản vì bé không hiểu học để làm gì. Với tâm lý của trẻ, việc học những con số, công thức hay lý thuyết khô khan sẽ chẳng có ý nghĩa nếu không được gắn với đời sống. Một gia sư giỏi sẽ biết cách kể chuyện, đưa ra những ví dụ thực tế gần gũi để giúp bé thấy rằng kiến thức trong sách vở có thể áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
Chẳng hạn, học Toán để tính tiền khi đi mua sắm, học Tiếng Việt để viết thư cho ông bà… Khi bé hiểu rằng việc học không chỉ để thi mà còn giúp bé khám phá thế giới, phát triển bản thân, bé sẽ dần thay đổi thái độ. Gia sư cũng có thể kết nối nội dung bài học với lĩnh vực bé yêu thích như âm nhạc, thể thao, khoa học… để bé thấy học là hành trình thú vị chứ không phải nhiệm vụ nặng nề.
2.5. Trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy
Một trong những vai trò quan trọng nhất của gia sư trong việc hỗ trợ bé mất động lực học chính là trở thành người bạn đồng hành. Khi bé cảm thấy có người luôn lắng nghe, luôn ở bên cạnh để chia sẻ những khó khăn trong việc học, bé sẽ không còn cảm thấy cô đơn. Gia sư không chỉ là người dạy mà còn là người truyền cảm hứng, khơi gợi sự tò mò và tinh thần học hỏi trong bé.
Một mối quan hệ học tập dựa trên sự tin tưởng và thấu hiểu sẽ giúp bé cởi mở, dám đặt câu hỏi, dám thử sai và dám học lại từ đầu. Những buổi học không còn là gánh nặng mà trở thành khoảng thời gian ý nghĩa, đầy năng lượng tích cực. Khi bé cảm thấy được đồng hành đúng cách, động lực học sẽ không chỉ quay lại mà còn mạnh mẽ và bền vững hơn trước rất nhiều.
3. Lợi ích lâu dài khi bé được truyền cảm hứng học đúng cách
3.1. Học chủ động, tự giác, không cần ép buộc
Khi bé mất động lực học, việc học thường chỉ diễn ra vì bị ép buộc, nhắc nhở. Tuy nhiên, nếu được truyền cảm hứng đúng cách, bé sẽ dần chuyển sang trạng thái học tập chủ động. Thay vì học vì “phải học”, bé sẽ bắt đầu học vì tò mò, vì muốn khám phá, và quan trọng hơn là học vì chính bản thân mình. Sự chủ động trong học tập giúp bé có trách nhiệm với việc học, biết cách quản lý thời gian và tự tìm kiếm tài liệu, giải pháp khi gặp khó khăn.
Khi điều này trở thành thói quen, việc học sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn, không còn là cuộc chiến giữa cha mẹ và con cái. Gia sư đóng vai trò lớn trong quá trình này bằng cách khơi dậy sự yêu thích, từ đó giúp bé từng bước rời xa tình trạng mất động lực học.
3.2. Tăng khả năng tiếp thu và ghi nhớ kiến thức
Một trong những hệ quả đáng lo ngại khi bé mất động lực học là khả năng tiếp thu giảm sút nghiêm trọng. Bé học mà không tập trung, không thực sự muốn hiểu nên kiến thức vào tai này ra tai kia. Ngược lại, khi bé được học trong trạng thái hứng thú, cảm thấy nội dung bài học liên quan đến bản thân, khả năng tiếp thu và ghi nhớ sẽ tăng lên rõ rệt.
Việc học không còn bị giới hạn trong sách vở mà còn đến từ trải nghiệm, liên tưởng thực tế và sự chủ động tìm hiểu. Gia sư, bằng cách cá nhân hóa nội dung và gợi mở tư duy, giúp bé hiểu sâu chứ không học vẹt. Khi kiến thức trở thành điều bé “muốn” chứ không “bị ép”, não bộ sẽ xử lý thông tin hiệu quả hơn, giúp ghi nhớ lâu dài và ứng dụng tốt hơn trong các tình huống khác nhau.
3.3. Phát triển sự tự tin, tư duy tích cực và kỹ năng giải quyết vấn đề
Bé mất động lực học thường đi kèm với cảm giác tự ti và sợ thất bại. Bé không tin vào khả năng của bản thân, dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Nhưng khi được truyền cảm hứng học đúng cách, bé sẽ dần hình thành lại sự tự tin – một yếu tố cốt lõi cho sự phát triển lâu dài. Thông qua việc chinh phục từng mục tiêu nhỏ, được động viên kịp thời và trải nghiệm thành công trong học tập, bé bắt đầu tin rằng “mình có thể làm được”.
Đồng thời, bé cũng rèn luyện được tư duy tích cực: không ngại sai, dám thử, dám học lại. Gia sư là người hỗ trợ đắc lực trong quá trình này, hướng dẫn bé cách tiếp cận vấn đề, phân tích và tìm giải pháp phù hợp. Những kỹ năng này không chỉ giúp bé học tốt hơn mà còn hữu ích trong mọi lĩnh vực của cuộc sống sau này.
Tham khảo thêm: Ba mẹ càng chiều chuộng, con ngày càng lười học
4. Kết luận
Tình trạng bé mất động lực học không phải lúc nào cũng xuất phát từ sự lười biếng hay thiếu ý thức. Nhiều bé thực sự đang loay hoay giữa áp lực, phương pháp học chưa phù hợp và cảm giác cô đơn trong hành trình chinh phục tri thức. Khi được hỗ trợ đúng cách, bé hoàn toàn có thể học tốt, thậm chí còn yêu thích việc học hơn bao giờ hết.
Một gia sư thấu hiểu tâm lý, biết lắng nghe và có khả năng điều chỉnh phương pháp linh hoạt sẽ không chỉ giúp bé cải thiện kiến thức, mà còn từng bước khơi lại cảm hứng, xây dựng sự tự tin và niềm vui học tập. Họ không chỉ là người dạy mà còn là người truyền động lực, là bạn đồng hành trong mỗi chặng đường học vấn của con. Ba mẹ liên hệ ngay với eTeacher để tìm cho bé một gia sư phù hợp nhé!
